پایش گود چیست؟

پایش گود چیست؟

پایش گود چیست؟

گود برداری یکی از پراهمیت ترین مراحل ساختمانی بوده که در ابتدای فرآیند ساخت و ساز انجام می شود.  گاهی ممکن است در زمان انجام این عملیات و یا بعد از اتمام آن، دیوارهای گود و یا زمین اطراف بنا به دلایل گوناگون دچار تغییر شود که این امر سبب ریزش گود خواهد شد. با ریزش گود خسارات بسیاری به کادر اجرایی و تجهیزات وارد شده از این روی امکان به تعویق افتادن عملیات ساخت و ساز نیز وجود دارد. در این مطلب قصد داریم به بررسی روش های پایش گود پرداخته و تمامی علل ریزش گود را نیز با دقت بررسی کنیم. به شما توصیه می کنیم در صورت علاقه مندی، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

عملیات گود برداری چیست؟

قبل از بررسی علل ریزش گود و روش های پایدار سازی آن قصد داریم تا به صورت مختصر به فرآیند گود برداری بپردازیم. گود برداری یا همان پی کنی یک عملیات خاکی در معماری بوده که در آن مهندسین و تیم اجرایی اقدام به کندن پی ساختمان کرده تا سطح زمین را برای انجام عملیات های عمرانی آماده کنند.

گود برداری بر اساس اهداف گوناگونی انجام شده که برخی از آن عبارت است از:

  • رسیدن به خاک بکر و دست نخورده
  • دور کردن فوندانسیون از یخبندان، سیل و غیره
  • تخریب و از بین بردن ساختمان های قدیمی
  • پایین آوردن مرکز ثقل سازه
  • حفر مخازن و یا کانال های زیر زمین

جالب است بدانید که عملیات گود برداری همواره به عنوان یکی از خطرناک ترین بخش های معماری شناخته شده و عموما بیشترین آسیب ها در این مرحله به افراد و تجهیزات وارد می شود.

گود برداری به صورت غیر اصولی

گود برداری غیر اصولی همواره منجر به بروز حوادث جبران ناپذیر شده که از میان برخی از آن ها می توان به خفگی نیروهای انسانی به دلیل نبود اکسیژن، سقوط کارگران، برخورد به تاسیسات زیر زمین مانند گاز و برق و آب، از بین رفتن وسایل و تجهیزات، سقوط دیوار گود و غیره اشاره کرد.

یکی دیگر از مهم ترین حوادث در زمان گود برداری غیر اصولی، ریزش ساختمان های مجاور بوده که رعایت هر یک از قوانین ذیل به جهت پیشگیری از بروز این اتفاق الزامی است.

بررسی چاه فاضلاب و قنات: گاهی ممکن است در مسیر گود برداری چاه فاضلاب و یا قنات های قدیمی وجود داشته باشد که دراین شرایط کادر اجرایی میبایست آن را با استفاده از مواد مناسب به طور کامل پر کند.

نکته: در صورت پر آب بودن قنات، لازم است تا قبل از پر کردن آن، آب بر اساس قوانین مقررات ملی خارج شود تا رطوبت به طور کامل از بین برود.

جالب است بدانید که در صورت بالاتر بودن عمق چاه به نسبت عمق گود برداری، میبایست تا نیم متر بالاتر از کف گود برداری را با بتن کم مایه پر کرد. جهت پیشگیری از بروز دیگر خطرات رعایت نکاتی چون نصب تابلوی خطر، تخلیه کردن ساختمان های مجاور، مقاوم سازی دیوار های ساختمان های اطراف، کشیدن نرده در اطراف گود و غیره الزامی است.

بررسی دقیق ساختمان های اطراف: با بررسی ساختمان های اطراف قبل از آغاز فرآیند گود برداری، می توان تا حد چشمگیری از ریزش گود پیشگیری کرد.

در بررسی ساختمان های همسایه و مجاور، توجه به هر یک از نکات زیر الزامی است.

  • توجه به نوع مصالح مورد استفاده در ساختمان ها
  • سال ساخت بنا و میزان فرسودگی آن
  • نحوه اتصال و قرار گیری دیوارهای مرزی
  • تعداد و محل قرار گیری بازشو ها (درب، پنجره)
  • بررسی تعداد دیوار، سقف و یا تیر مشترک
  • داکت های تاسیساتی (نظیر سرویس بهداشتی)

علم ژئوماتیک و معرفی آن

در پروژه های عمرانی جهت اندازه گیری دقیق از علم ژئوماتیک استفاده شده و پرکاربرد ترین روش به این منظور، میکروژئودزی نام دارد.

میکروژئودزی: در این روش تمامی حرکات سازه مانند دیوارهای گود، پل مخزن نفتی و سد  با کمک مشاهدات و محاسبات به طور کامل مورد بررسی قرار می گیرد. جالب است بدانید که ژئودتیکی، در تعیین تغییرات شکل پدیده های طبیعی پوسته زمین مانند گسل، آتشفشان، جزر و مد، حرکت صفحات تکنوتیکی، و بارگذاری پوسته ای نیز تاثیر دارد.

مانیتورینگ و یا روش های پایش گود

روش هایی به منظور کسب اطلاعات در خصوص پایش گود وجود دارد که به کمک آن می توان اطلاعاتی از پایش گود بدست آورده و از طریق آن صحت اطلاعات نرم افزاری را نیز بررسی کرد. قبل از معرفی روش های پایش گود، توضیحاتی در خصوص کاربرد نرم افزار در پایدار سازی گود برای شما عزیزان ارائه خواهیم کرد. تغییر مکان دیواره های گود یکی از مهم ترین رفتارهایی است که مهندسین در فرآیند پایدارسازی گود با آن رو به رو هستند. امکان محاسبه میزان تغییر مکان دیواره های گود (با در نظر گرفتن مشخصات پروژه) به کمک نرم افزارهایی نظیر (plaxis 3D) امکان پذیر است. در صورت برابری اطلاعات طراحی و اطلاعات بدست آمده از مانیتورینگ، گود دچار ریزش نخواهد شد و از این روی نیازی به پایدار سازی آن نیز وجود نخواهد داشت.

بهینه سازی خاک چیست؟

(روش پایش به کمک ابزارآلات دقیق): در این روش با نصب ابزار دقیق و تجهیزات مخصوص، تغییر مکان و جا به جایی عوارض مجاور گود محاسبه شده و با مقایسه ی داده های موجود در بازه های زمانی معین شده، تغییرات جا به جایی تشخیص داده می شود.

از جمله ابزارهای مورد استفاده در این روش می توان به Inclinometer (انحراف سنج) و strain gage (کرنش سنج) اشاره کرد.

با نصب تجهیزات مذکور بر روی نقاط مناسبی از سازه، داده برداری به صورت پیوسته انجام شده و مقدار نشست (جا به جایی عمودی) و مقدار جا به جایی افقی نیز بررسی می شود.

 (روش پایش چشمی): در این روش اطراف پروژه و گود (ساختمان، حیاط، خیابان، دیواره های اطراف و غیره) به طور منظم و دقیق به منظور شناخت هر گونه تغییر وضعیت، ایجاد و یا گسترش ترک و مواردی از این دست بررسی شده و به جهت درک بهتر گزارش های تصویری نیز از وضعیت تهیه می شود.

نکته: با تهیه گزارشات تصویری (فیلم وعکس) کوچک ترین تغییرات نیز قابل مشاهده خواهد بود.

(روش ژئودتیک): در صورت عدم امکان نصب ایستگاه های دائمی نقشه برداری، تعدادی تارگت یا همان نشانه بر روی دیواره گود نصب شده و به کمک آن فرآیند پایش گود انجام می شود.

(استفاده از نقاط ثابت): در این روش هیچ گونه اجباری به منظور وجود ایستگاه زمینی وجود نداشته و در آغاز نقاط نشانه های دیواره های گود برداشت شده و در مراحل بعدی توجیه دوربین از طریق نقاط نشانه ای که فاقد حرکت بوده اند، انجام می شود.

(استفاده از ایستگاه مرجع): در این راه تعدادی ایستگاه مرجع بدون جا به جایی انتخاب شده و بعد از آن مختصات ایستگاه های زمینی و نقاط نشانه گود تعیین خواهد شد. در گام های بعدی، در آغاز ایستگاه های زمینی ثابت شناسایی و سپس از طریق آن ها نقاط نشانه دیوارها برداشت می شود.

تحلیل و بررسی پایداری و تغییر شکل گود

با توجه به مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان، طراحی ها باید بر اساس تغییر شکل ها انجام شود. (در صورت وجود بنا در نواحی اطراف گود) به یاد داشته باشید که در این وضعیت تامین پایداری جداره های گود به صورت تنها کافی نبوده و تعیین نکاتی چون مکان افقی و قائم مجاز نیز الزامی است.

خاک های پایدار و سست

در خاک های نسبتا پایدار امکان احداث مرحله به مرحله سیستم های نگهدارنده، همراه با عملیات گود برداری وجود دارد. در این وضعیت میبایست به تغییر شکل های القایی زیر پی ساختمان مجاور و تغییر شکل گود نیز توجه کرد.

نکته: در صورت تغییر شکل بیش از حد مجاز، میبایست از روش ساخت سیستم های نگهدارنده، قبل از آغاز فرآیند گودبرداری استفاده کرد.

در خاک های بسیار سست سیستم های نگهدارنده قبل از آغاز عملیات گود برداری احداث می شود.

هدف از پایش گود چیست؟

فرآیند پایش گود به دلایل گوناگونی انجام شده که برای مثال می توان به کنترل پارامترهای طراحی انتخاب شده و بازنگری آن، ایمن سازی گود در زمان کار، بررسی پاسخ سازه های موجود به وضعیت جدید در حین و بعد از گود برداری و غیره اشاره کرد.

مسئولیت پایش گود بر عهده چه کسی است؟

فرآیند پایش گود بسیار حائز اهمیت بوده از این روی طراح گودبرداری مسئولیت این امر را بر عده دارد. به یاد داشته باشید که قسمتی از ابزار پایش پیش از عملیات گود برداری نصب و خوانده می شود بنابراین وجود فرد متخصص به جهت سامان دهی و تنظیم برنامه پایش پیش از شروع عملیات الزامی است.

تغییر شکل گود

تغییر شکل های عمودی و افقی بناهای همسایه گود، میبایست همواره در حد مجاز و پیش بینی شده باشد. همچنین میزان مجاز تغییر شکل ها بر اساس عواملی چون پیوستگی و نوع پی، نوع خاک زیر ساختمان های همسایه، شرایط تحت الارضی، نوع سازه، نوع خاک محل گود برداری و عواملی از این دست تعیین می شود.

روش های دیگر پایدارسازی گود

(دستگاه شاتکریت): دستگاه بتن پاش یا همان شاتکریت به جهت بتن ریزی بر روی سطوح مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. سرعت و فشار بسیار بالای ریزش در این وسیله باعث شده تا لایه ای فشرده بر روی محل مورد نظر ایجاد شود. روش شاتکریت تحت تاثیر عواملی چون مواد افزودنی، دسترسی به مواد و وسایل، مقاومت فشار بتن، میزان بازگشت مواد، هزینه ها، میزان وسعت کار تعیین می شود.

(اصلاح خاک با استفاده از مواد گوناگون): پیمانکاران به جهت بهبود ویژگی های باربری لایه های پایه از عناصری نظیر آهک، سیمان و یا خاکستر بادی استفاده می کنند. افزودن موارد مذکور، استحکام خاک را تا حد چشمگیری بهبود بخشیده و استحکام برشی آن را نیز تا 20 برابر افزایش می دهد که همین امر به پایش گود کمک شایانی می کند.

نکته: سیمان خاک سبب افزایش مقاومت در برابر یخبندان، پایداری حجم و پایداری ظرفیت باربری و غیره شده و آهک نیز تراکم پذیری خاک منسجم و خواص روسازی آن را بهبود می بخشد.

(تکنیک احیای عمق کامل): در صورت استفاده مجدد از مواد موجود در زیر بنای ساختمان و یا سطح جاده ها، پیمانکاران لایه های موجود را به جهت ایجاد یک سطح تازه میتراشند و سپس ترکیب می کنند از این روی این روش احیای عمق کامل نام دارد.

توجه: این روش بسیار اقتصادی بوده و برای پروژه های متوسط تا کوچک کاربرد فراوانی دارد.

(تکنیک پودر کردن): با کمک این روش می توان لایه های زیر سطحی را مخلوط و خاک های مرطوب را خشک کرد. این کار با استفاده از تجهیزات و ماشین آلات پایدارسازی گود انجام شده و بر پایه ایجاد ضربه پیش می رود.

(کول بتنی یا سیمانی): این وسیله از جنس بتن یا سیمان ساخته شده و از ریزش خاک جلوگیری می کند. کول بتنی انواع گوناگونی داشته که از میان آن ها می توان به کول سیمانی میلگردی، کول میله و کول انباری اشاره کرد.

(قدرت تثبیت کنندگی قیر): به جهت منسجم سازی مواد در زیر سازی جاده ها، کادر اجرایی مواد چسبناک قیری را با مواد پودی ترکیب کرده و با پاچیدن آن بر روی خاک زیر جاده، خاک مورد نظر را برای آغاز پروژه مهیا می کنند.

دیگر روش های پایدار سازی دیواره گود 

سازه نگهبان خرپایی: این روش یکی از متداول ترین روش های گود برداری بوده و برای گود هایی با عمق متوسط مورد استفاده قرار می گیرد. اعضای اصلی خرپا خود شامل عضو مایل، عضو عمود، ریشه عوض عمود، اعضا مایل خرپا و اعضا افقی خرپا بوده و طراحی کلی آن نیز با کمک نرم افزارهای دو بعدی و سه بعدی امکان پذیر است.

سیستم های شمع: در روش شمع کوبی، شمع های بتنی، فلزی و یا چوبی در اطراف محل گود برداری و با فواصل معین شده نصب می شود. شمع در انواع زمین ها (سست، سخت و نرم) قابل اجرا بوده و روشی بسیار اقتصادی محسوب می شود.

روش میخ گذاری: نیلینگ یا همان میخ گذاری مزایای بسیار زیادی به همراه داشته از این روی کاربرد فراوانی دارد. در این روش با استفاده از دستگاه های مخصوص حفاری، گمانه های مورد نظر حفاری شده و میلگرد مسلح کننده به آسانی نصب می شود.

سازه نگهبان و گود برداری

قبل از هر چیز لازم است با مفهوم سازه نگهبان به طور کلی آشنا شوید.

به منور پیشگیری از رانش خاک و پایدار کردن گود در برابر حرکات افقی و جلوگیری از ریزش دیواره های گود، سازه ای در درون خاک احداث شده که آن را سازه نگهبان می نامند. احداث این سازه فرآیندی تخصصی بوده زیرا میبایست در برابر تمامی حوادث احتمالی، تخریب ناپذیر باشد.

علل های گوناگونی وجود داشته که خطرناک بودن گود را تایید می کند که از میان آن ها می توان به بالا بودن عمق گود، زیاد بودن سطح آب های زیر زمینی، ضعیفی خاک و افزایش مدت زمان باز بودن گود اشاره کرد.

نکات مهم

  • در فرآیند گود برداری عموما از بیل مکانیکی استفاده شده و سرعت انجام کار را نیز افزایش می دهد.
  • نبود کادر اجرایی توانمند در زمان گود برداری، خسارات مالی و جانی جبران ناپذیری در آینده به همراه خواهد داشت.
  • روش جدید پایدار سازی گود، تاپ داون نام داشته که در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

 کلام پایانی:

پایدار سازی گود یکی از مهم ترین مراحل در فرآیند ساختمان سازی بوده که از بروز خسارات جانی و مالی متعدد پیشگیری می کند. از طریق نرم افزارهای موجود می توان اطلاعاتی نظیر مشخصات خاک و یا عمق گود را محاسبه کرده و در خصوص پایدار سازی گود تصمیم گیری کرد. شما عزیزان می توانید با مطالعه این مقاله اطلاعات ارزشمندی در خصوص پایش گود کسب کنید.

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دسته بندی


مقالات ما


اشتباهات رایج و پرخطر در تخریب ساختمان
  • ۲۹
  • بهمن
  • اشتباهات رایج و پرخطر در تخریب ساختمان

    اشتباهات رایج و پرخطر در تخریب ساختمان: راهنمایی برای جلوگیری از حوادث ناخوشایند تخریب ساختمان یک فرآیند پیچیده و پرخطر است که نیازمند ...

    مکانیک خاک چیست؟
  • ۱۲
  • اسفند
  • مکانیک خاک چیست؟

    مکانیک خاک (soil mechanics) شاخه ای از علم فیزیک خاک و مهندسی عمران بوده که به مطالعه و بررسی رفتار خاک در شرایط ...

     سفت کاری ساختمان چیست؟
  • ۱۳
  • اسفند
  •  سفت کاری ساختمان چیست؟

    جهت احداث یک پروژه عبور از مراحل مختلف و رعایت قوانین و استانداردها الزامی است. جالب است بدانید که در  ابتدا نوع پروژه ...

    روانگرایی خاک چیست؟
  • ۱۴
  • اسفند
  • روانگرایی خاک چیست؟

    روانگرایی خاک روانگرایی خاک یکی از مسائل مهم و حیاتی در زمینه کشاورزی و محیط زیست است که تأثیرات گسترده‌ای بر تولید محصولات ...

    ارتباط با ما


    شماره تماس

    تلفن ثابت : ۸۸۲۰۹۴۴۵-۰۲۱

    ادرس

    تهران، چهارراه جهان کودک، بلوار نلسون ماندلا، برج امیر پرویز
     

    پست الکترونیک

    info@dsmiran.ir

     

    برچسب ها